در تمام جوامع پيشرفته امروزي، مديريت اجرايي پروژه هاي بزرگ، نقش عمده اي در پيشرفت هاي اقتصادي، اجتماعي، فرهنگي و حتي سياسي به حساب مي رود . انجام مناسب و بهينه هر پروژه در گرو مديريت صحيح و اصولي آن است، به خصوص در پروژه هاي عمراني كه با بخش هاي مختلفي ارتباط دارد و معمولاً افراد زيادي در آن حوزه فعاليت دارند.
مديريت ساخت نقش مهمي براي اطمينان از هموار بودن اهداف پروژه‌هاي ساختماني از ابتدا تا انتها دارد. وجود اين مهم براي همۀ پروژه‌هاي ساختمان حياتي است، به ويژه براي پروژه‌ها در مقياس بزرگ كه پتانسيل بيشتري براي مشكلات دارند. مديريت پروژه ساختماني به طور قابل توجهي تأخيرات و هزينه‌هاي احتمالي مازاد را كاهش مي‌دهد. درحقيقت، كدام كارفرمايي دوست دارد پروژه او به جاي يك سال، طي دو سال تمام شود؟ تأخير در برنامه زماني و مقدار بودجه به معناي از رفتن سود و افزايش بار مالي اضافي است.
بايد بيان شود كه مديريت ساخت، شاخه ايي از علم مهندسي عمران است كه امروزه طرفداران خاص خود را دارد. به طور قطع يكي از خاص ترين و پر كاربردترين گرايش هاي مهندسي عمران، گرايش مديريت ساخت مي باشد كه مهندسان به تحصيل اين رشته علاقه بسياري دارند. كساني كه به تحصيلات آكادميك علاقه داشته و قصد دارند در رشته مهندسي عمران تحصيل كنند، مي دانند كه رشته مديريت ساخت چقدر خواهان دارد. بنابراين در اين مقاله از وب سايت آرين تيس قصد داريم تا درباره مديريت ساخت و اصول آن نكات و موارد بسيار مهمي را عنوان كنيم. با ما تا انتهاي اين مقاله همراه باشيد.
مديريت ساخت چيست؟!
لازم به ذكر مي باشد كه مديريت ساخت عبارت است از دانش برنامه ريزي ، هماهنگي و كنترل پروژه از آغاز اجرا پروژه مورد نظر تا تمام شدن يا ختمه يافتن آن. در كل مديريت ساخت در پروژه ها بسيار مهم است و براي اين كه پروژه در محدوده زمان خاص خود، با هزينه و با كيفيت پيش بيني شده به انجام برسد، از مديريت ساخت استفاده مي كنند. مدير ساخت مسئوليت هاي بسيار گوناگوني مي تواند داشته باشد كه هر كدام از آن ها نيز اهميت ويژه ايي در پروژه دارد.
نكته قابل توجه اين است كه مديريت ساخت هم يك مدل عملي و هم چنين يك مدل تجاري به حساب مي آيد، بنابراين مي تواند تعاريف بسيار متفاوتي داشته باشد. در زير به تعاريف مختلف از مديريت ساخت مي پردازيم، با ما همراه باشيد.
تعريف اول:
مي توان اذعان داشت كه مديريت ساخت يك روش تحويل پروژه است كه به موجب آن كارفرما ( مالك يا سازنده ) يك مدير ساخت را استخدام مي كند تا از تخصص او براي موارد زير استفاده كند:
تخمين هزينه پروژه
زمان بندي پروژه
اجراي پروژه
تعريف دوم:
بايد بيان شود كه مديريت ساخت و پروژه يك روش مديريت حرفه‌اي به حساب مي آيد كه مجموعه اي از خدمات از جمله موارد زير را شامل مي شود :
برنامه‌ريزي
طراحي
اجرا و ...
بايد بيان شود كه هدف مديريت ساخت، دستيابي به اهداف پروژه از جمله مديريت كيفيت، هزينه و زمان مي باشد.
تعريف سوم:
مديريت پروژه ساخت شامل موارد زير است :
سازماندهي
برنامه‌ريزي
بسيج و جهت‌دهي تجهيزات و مصالح ساختماني
مديريت نيروهاي كاري در مرحله اجراي پروژه
تمامي تعاريف ذكر شده در بالا تعريف درستي از مديريت ساخت هستند اما اگر بخواهيم يك تعريف واحد و جامع و بسيار كلي براي اين گرايش در نظر بگيريم، بايد اشاره داشته باشيم كه مديريت ساخت و ساز به معناي تركيب طراحي و دانش ساختمان سازي با مديريت مالي، مديريت زمان و مديريت نيروي كار است.بنابراين مي توان اذعان داشت كه مديريت ساخت يك گرايش كاملا مهندسي و هم چنين تجاري است كه مي تواند دو جنبه مهندسي و مديريتي را ادغام نمايد.
اهميت مديريت در ساخت و سازها:
بايد اشاره داشت كه پروژه‌هاي ساختماني معمولاً شامل صدها فعاليت مختلف در چندين فاز متفاوت مي باشند. هر يك از مراحل ساخت و ساز نياز به دانش مهندسي و توانايي حل مسئله براي ادامه روند پروژه را دارد در غير اين صورت روند پيشرفت پروژه با مشكلات بسياري مواجه مي گردد. معمولا در ساخت و ساز پروژه هاي عمراني همه چيز طبق موارد تعيين شده پيش نخواهد رفت و ممكن است پروژه با مشكلاتي رو به رو شود، به همين دليل مديريت ساخت مي تواند پروژه را طبق زمان بندي و هزينه هاي در نظر گرفته شده پيش ببرد. مي توان اذعان داشت، هدف اين است كه پروژه مديريت شود تا به موقع و با بودجه از پيش تعيين شده و مطابق با ضوابط و مقررات ساختماني به اتمام برسد. اين موضوع بسيار مهم مي تواند شامل موارد زير باشد :
برنامه‌ريزي و مديريت هزينه
كيفيت و ايمني